Glutensiz Beslenmenin Faydaları Nedir?
Gluten buğday, arpa, çavdar, yulaf gibi tahılların yapısında bulunan proteindir.
Gıdalara elastiklik ve hacim kazandırır. Glutenin yapısı geçtiğimiz yıllar boyunca tarım uygulamalarındaki kontrolsüz melezleştirme ve tarım ilacı kullanımı ile değişmiş ve insan vücudunun tanıyıp metabolize etmesi zorlaşmıştır.
Bu nedenle büyükanne, büyük babalarımızın yaşamında gluten hassasiyeti gibi konular gündemde değilken günümüzde en sık konuşulan konuların başında gelmektedir.
Yapılan araştırmalar glutenin migren, tiroit hastalıkları, akne, iltihaplı romatizma, fibromiyalji, bağırsak problemleri, hipoglisemi, saç dökülmesi, tırnak yapısının kuvvetsizliği, bağışıklığın düşük olması, diş çürükleri gibi birçok sağlık problemiyle ilişkili olabileceğini göstermektedir.
Günümüzde birçok hastalıkla ilişkilendirilen gluten, hassasiyet derecesine göre kişinin yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyebilir.
Glutensiz beslenmenin faydaları aşağıda listelenmiştir.
Sindirim sistemini düzenlemeye yardımcı olabilir. Yemek sonrası şişkinliği azaltır.
Gluten küçük porsiyonlarda yeseniz dahi yemekten sonra sizi şişirmesiyle de bilinir. Küçük bir ekmek dilimi, simit, poğaça yedikten sonra bile kendinizi aşırı şişmiş hissediyorsanız bu bir gluten hassasiyeti olabilir.
Çoğu zaman bu şişkinlik tüm gün sürebilir ve oldukça rahatsız edicidir. Gluteni kesmekle/azaltmakla hem bu aşırı şişkinliğin hem de aşırı bel bölgesi yağlanmasının önüne geçebilir, vücuttaki ödemin azalmasına yardım edebilirsiniz.
Kan Şekerini Dengelemeye Yardımcı Olabilir.
Glutensiz gıdaları daha fazla tüketerek, kan şekeri seviyenizi daha iyi korur, dengeleyebilirsiniz. Çünkü glutensiz diyette içinde doğal olarak gluten bulunmayan besinler tercih edersiniz ve bu besinlerin çoğu düşük glisemik indekslidir. Bu insülinin fazla uyarılmasını engeller ve kan şekerindeki ani değişikliklerin önüne geçmeyi sağlar. Bu da fazla kiloya sebep olan gıdaların tüketimine olan isteği azaltarak kilo vermeye yardımcı olacaktır.
Besin ve Diyet Çeşitliliği Artar.
Diyetten gluteni çıkardığınızda ya da azalttığınızda yerine gluten içermeyen farklı gıdalar koymak beslenmenizin çeşitliliğini artıracaktır.
Gluteni çıkarmak yerine daha sağlıklı gıdalar koymanızı kolaylaştırır. Çünkü gluten hamur işlerinin ve unlu gıdaların içerisinde yaygın bir şekilde bulunur.
Ancak meyve, sebze, çiğ kuruyemişler, baklagiller gibi sağlıklı besinler yapılarında gluten içermezler. Glutenli gıdaları azalttığınızda yerine daha sağlıklı seçimler yaparak hem daha sağlıklı beslenmeye hem de kilo verme sürecine katkıda bulunursunuz.
Glutensiz Beslenmek veya Glutensiz Besinlerin Tüketimini Azaltmak Otoimmun Hastalıklara Yakalanma Riskini Azaltabilir.
Birçok araştırma glutenin otoimmün hastalıkların riskini artırdığına dair veriler sunmaktadır. Otoimmün tiroit hastalıkları, romatoid artrit, iltihaplı bağırsak hastalığı gibi hastalıklarda glütensiz beslenme fayda sağlayabilir. Eklem ağrılarını azaltmaya yardımcı olabilir.
Glutensiz Beslenmek Kansızlığa Karşı İyi Bir Önlemdir.
Bozulmuş bağırsak florası birçok vitamin ve mineralin emilimini azaltır. Demir de bunlardan biridir. Kronik kansızlık problemi yaşıyorsanız doktor veya diyetisyeninize danışarak glutensiz beslenmeyi düşünebilirsiniz.
Gluten hassasiyetiniz varsa glutensiz beslenmeyle birlikte bağırsak florası iyileşmeye başlayacak ve demir, çinko, folik asit, A, B kompleks vitaminleri gibi birçok vitamin ve minerallerin emilimi artacaktır. Bu da kansızlığın önlenmesinde etkili bir adım olacaktır.
Glutensiz Beslenmek ya da Glutenli Besin Tüketimini Azaltmak Bağırsak Sağlığını Korumaya Yardımcı Olur.
Günümüzdeki genetiği bozulmuş olan gluten proteinin uzun vadede bağırsak sağlığı üzerinde negatif etkileri olabilir. Bağırsak florasının negatif etkilenmesi, bozulması, gıdaların emilimini azaltıp bizi birçok hastalığa açık hale getirebilir. Bağırsak florasının bozulması ile cilt kalitesinde düşüş gözlemlenebilir, akneye yatkın cilt sahibi olanlar için glutensiz beslenmek ya da glutenli gıdaları azaltmak cilt sağlığını korumak için iyi bir tercih olabilir.
Glutensiz Beslenme Odaklanmaya Yardımcı Olabilir
"Beyin sisi" veya "çölyak sisi" olarak da bilinen gluten kaynaklı nörobilişsel bozukluğun, çölyak hastalığı ve glütenle ilgili bozuklukları olan birçok kişide bir semptom olduğu bulunmuştur.
Bazı araştırmalar, yüksek oranda glutenli besin tüketenlerin hafıza kaybı, bunama semptomları ve Alzheimer risklerinin potansiyel olarak artabileceğini ortaya koymuştur.
Kimler Glutensiz Beslenebilir?
Herkes glutensiz beslenebilir ancak yine glutensiz beslenmek adına katkı maddesi içeren ve vücuda girdiğinde gluten gibi etki gösteren glisemik endeksi yüksek besinleri çoğaltmak da yanlış bir seçenek olacaktır.
Çölyak hastalığıyla aynı olmasa da gluten tüketmek bazı insanlarda birçok yan etkiye sebebiyet verebiliyor. Grip, şişkinlik diğer gastrointestinal sorunlar ve stres ve yorgunluk gibi sonuçlar doğurabilir.
Çölyak hastası veya gluten hassasiyeti olmayıp uzun vadede glutensiz beslenen bireyler daha sonra glutene karşı daha duyarlı hale gelebilirler. Glutensiz beslenmek tek başına yeterli olmayabilir. İçeriğinde doğal olarak gluten bulunmayan besinlerle beslenmek ve diyetin enerji, protein, lif vb gibi besin öğeleri açısından dengeli olması göreceğiniz potansiyel faydada etkilidir.
Ancak glutensiz diyet her derde deva veya en iyi zayıflama yöntemi gibi düşünülmemelidir. Eğer gluten duyarlılığı rahatsızlığına sahip olduğunuzu düşünüyorsanız, glutenden bir süre uzaklaşıp nasıl hissettiğinizi gözlemleyebilirsiniz. Bir beslenme uzmanına danışarak vereceği bir eliminasyon diyeti ile gluten hassasiyetiniz olup olmadığını kolayca kontrol edebilirsiniz.
Gluten insan sağlığı için elzem yani gerekli bir protein değildir. Yani alınmamasının vücut için olumsuz bir etkisi yoktur.
Bebekler ve çocuklar glutensiz beslenebilir mi sorusuna ise en doğru yanıtı doktoru verecektir. Doktoruna danışmadan çocukların beslenme düzenlerinde bu derece büyük değişiklikler yapılmamalıdır. Gluten hassasiyeti ya da Çölyak teşhisi bulunuyorsa doktoru uygun beslenme düzeni hakkında bilgi verecektir.